Zastosowanie kary wobec ucznia sprawiającego trudności wychowawcze

Szkoła chciała zastosować karę statutową wobec ucznia sprawującego trudności wychowawcze -stosował przemoc wobec innych uczniów oraz dopuścił się kradzieży . Wychowawca chciał zastosować karę zawieszenia w korzystaniu z przywilejów zawartych w statucie szkoły. Do których zalicza się m.in. : 1) korzystanie ze wszystkich form zajęć pozalekcyjnych organizowanych przez liceum; 2) reprezentowanie liceum w olimpiadach przedmiotowych, konkursach i zawodach sportowych; 3) zgłaszanie nieprzygotowania wg określonych zasad; 4) uczestniczenie w wycieczkach, wymianach i innych formach wypoczynku organizowanych przez liceum.

Czy szkoła może wykluczyć ucznia z wycieczki lub wyjścia (jeżeli stwarza on zagrożenie)? Czy można i ewentualnie jak zobowiązać rodzica ucznia do udziału w wycieczce? Czy uczeń w ocenie szkoły stwarzający trudności wychowawcze może spać w jednym pokoju z wychowawcą – mężczyzną?

Odpowiedź:

Szkoła nie powinna ograniczać prawa uczniów do uczestniczenia w organizowanych dla nich zajęciach, nawet wtedy, kiedy sprawiają problemy wychowawcze. Dyrektor szkoły znając istniejące zagrożenia powinien ustalić właściwą liczbę opiekunów oraz sposób zorganizowania opieki odpowiednio do wieku uczniów, warunków, w jakich będzie prowadzona wycieczka, stopienia zdyscyplinowania grupy, umiejętności i doświadczenia nauczycieli. Zapewnienie bezpieczeństwa uczniom w czasie wycieczki lub zajęć organizowanych poza terenem szkoły należy do zadań dyrektora szkoły (art. 6 i 7 KN oraz § 2 i 32 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r.). Wykluczenie ucznia z listy uczestników wycieczki lub zorganizowanego wyjściu poza teren szkoły powinno być wyjątkowe i możliwe tylko wtedy, gdy:

1. cel organizowanej formy nie jest powiązany z realizowanym programem nauczania,
2. podstawa odmowy wynika z wewnętrznych przepisów przewidujących taką możliwość w określonych przypadkach (nadanego przez osobę prowadzącą statutu, przyjętego regulaminu wycieczek).

Szkoła nie może wymagać od rodzica, by razem z dzieckiem uczestniczył w organizowanej przez nią wycieczce. Może natomiast zaproponować mu pełnienie roli opiekuna wycieczki, ale przydzielone mu zadania nie mogą ograniczać się do sprawowania opieki tylko nad własnym dzieckiem.  Podobnie jak w szkołach publicznych dyrektor może wyznaczyć opiekunem wycieczki także osobę niebędącą pracownikiem pedagogicznym szkoły (§ 9 ust. 2 rozporządzenia MEN z 25 maja 2018 r.).

Przepisy nie zabraniają opiekunom wycieczki spać w jednym pokoju z uczniami. Ryzykowne może być jednak izolowanie od reszty uczestników wycieczki jednego ucznia i wyznaczenie mu miejsca do spania razem z wychowawcą. Niejednakowe traktowanie wszystkich uczniów może rodzić nieuzasadnione podejrzenia, spowodować sprzeciw ucznia oraz kolejny konflikt z rodzicami.

Cztery pozycje wymienione w statucie szkoły nie są przywilejami, lecz prawami przysługującymi uczniom szkoły. Przywilejami mogą być dodatkowe, szczególne uprawnienia przyznane uczniom w jakimś zakresie, np.: korzystania z pracowni komputerowej po zajęciach, zwolnienie z wykonania pracy domowej lub niezapowiedzianej kartkówki, udział w imprezie szkolnej zorganizowanej dla uczniów innej klasy (dyskotece, wyjściu do kina, teatru, itp.), pełnienie roli asystenta nauczyciela w czasie prowadzonych przez niego zajęć.

Uzasadnienie:

Szkoła niepubliczna może organizować dla swoich uczniów krajoznawstwo i turystykę w formie wycieczek. Organizowanie wycieczek w szkole publicznej wymaga spełnienia określonych przepisami wymagań. Szkoła niepubliczna, która organizuje dla swoich uczniów wycieczki i wyjścia poza teren szkoły powinna wszystkie kwestie z tym związane uregulować wewnętrznymi przepisami (art. 172 UPO). Może wprowadzić własne rozwiązania, albo korzystać w części lub w całości z przepisów regulujących organizowanie wycieczek w szkołach publicznych. W sprawach dotyczących bezpieczeństwa uczniów podczas wycieczek, każda szkoła musi przestrzegać przepisów zawartych w rozporządzeniu MENiS z 31 grudnia 2002 r. Zgodnie z nimi odpowiedzialność za właściwe zorganizowanie wycieczki i zajęć poza terenem szkoły oraz zapewnienie bezpiecznych warunków jej uczestnikom ponosi zawsze dyrektor szkoły. W trosce o bezpieczeństwo uczniów powinien ustalić sposób sprawowania opieki nad uczniami i wyznaczyć odpowiednią liczbę opiekunów, wśród których mogą być także osoby niebędące pracownikami pedagogicznymi szkoły, o ile cel i program wycieczki nie wykluczają takiego rozwiązania. Wyznaczając opiekunów innych niż nauczyciele dyrektor musi być przekonany, że w równej mierze jak pracownicy pedagogiczni zapewnią wszystkim uczestnikom wycieczki właściwą opiekę i bezpieczeństwo. Obowiązki opiekuna wycieczki powinny być precyzyjnie określone.

Szkoła organizuje wycieczki dla swoich uczniów w ramach prowadzonych przez nią zajęć. Gdy uczeń bez żadnych ograniczeń uczestniczy w zajęciach organizowanych przez szkołę, to ma prawo także do uczestniczenia w wycieczce, zwłaszcza, gdy jest to wycieczka realizowana w celu uzupełnienia obowiązującego programu nauczania. Jeśli szkoła odmawia uczniowi udziału w wycieczce, powinna to uzasadnić, powołując się na obowiązujące w szkole przepisy. Problemy wychowawcze z uczniem nie powinny być główną przyczyną wykluczenia z udziału w wycieczce.

Zapamiętaj!

Za ignorowanie obowiązków ucznia określonych w statucie szkoły i nieprzestrzeganie obowiązujących w szkole norm i zasad uczeń powinien ponieść określone konsekwencje. Reakcją szkoły na naganne zachowanie ucznia powinno być wymierzenie regulaminowej kary a nie ograniczanie prawa do uczestniczenia w zajęciach organizowanych przez szkołę. Wobec ucznia sprawiającego poważne problemy wychowawcze szkoła może podjąć decyzję o skreśleniu go z listy uczniów, powołując się na zapisy statutu szkoły, określającego przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów.

Więcej porad dotyczących zarządzania klasą znajdziesz w portalu Wychowawca z klasą w dziale https://www.wychowawcazklasa.pl/zarzadzanie-klasa-6.

Podstawa prawna:

• Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r., poz. 996 ze zm.).
• Ustawa z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r., poz. 967 ze zm.).
• Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. poz. 1055).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2003 r. w sprawie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r., nr 6, poz. 69 ze zm.).

Bożena Winczewska
specjalista prawa oświatowego

ARTYKUŁ PARTNERSKI – WSPÓŁPRACA REKLAMOWA

PUBLIKACJA: 14 październik 2019